ข่าเป็นพืชไม่ล้มลุกที่มีลำต้นอยู่ในดิน มีสีน้ำตาลอมแสดเลื้อยขนานกับผิวดินมีอายุได้หลายปีมีข้อเป็นปล้อง มีข้อปล้องสั้นก้านใบแผ่เป็นกาบหุ้มซ้อนกัน จัดอยู่ในวงศ์ขิง และเป็นพืชสมุนไพรที่นำมาใช้ในการประกอบอาหารและยังนำมาใช้เป็นสมุนไพรได้อีกด้วย โดยเฉพาะการลดกรดและแก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ข่าเป็นพืชที่นำมาใช้ประโยชน์ทางด้านอาหารได้หลากหลายนำมาใส่ในต้มยำ ต้มข่า น้ำพริกแกงทุกชนิดใส่ข่าเป็นส่วนประกอบ ยกเว้นแกงเหลืองแกงกอและทาง ที่ไม่นิยมใส่ แต่ใช่ค่ะนำมาดับกลิ่นคาวของปลา และส่วนต่างๆของขานั้นยังสามารถนำมาประกอบอาหารได้อีกเช่น
ช่อดอก ลวกหรือกินสดเป็นเครื่องเคียงในเมนูน้ำพริก ส่วนลำต้นนั้นใส่แกงได้
เหง้า นำมาใช้เป็นส่วนประกอบต่างๆของอาหารได้เช่นน้ำพริกยำแกง เราสามารถนำไปรับประทานสดหรือนำไปย่างไฟอ่อนๆได้กินกับน้ำพริกนำไปใส่ในแกงและในน้ำพริกและนำไปเป็นส่วนประกอบต่างๆของอาหารเช่น ใส่แกงหรือลาบ
ดอก นำมารับประทานเป็นผักจิ้มน้ำพริกหรือใส่ในแกงแคได้
หน่อข่าอ่อน เป็นหน่อของขาที่เพิ่งจะแทงยอดอ่อนออกมาจากลำต้นใต้ดิน ถ้ามีอายุประมาณ 3 เดือนจะเรียกข่าอ่อน ถ้ามีอายุ 6-8 เดือนจะเรียกว่าหน่อ ถ้ามีอายุมากกว่า 1 ปีจะเรียกข่า หน่อข่าอ่อนสดและลวกนำมาจิ้มหลนและน้ำพริก นำมายำ และมีการใช้ประโยชน์จากขาด้านอื่นอีกเช่น นำมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหยข่าจะมีฤทธิ์ทำให้ไข่แมลงฝ่อแลยังสามารถกำจัดเชื้อราบางชนิดได้ เวลาที่นักแสดงหนังโป้เจอกับปัญหาเชื้อราบนผิวหนัง ก็จะใช้น้ำมันที่สกัดจากขามาเป็นตัวช่วยในการกำจัดเชื้อรา เพราะถ้าปล่อยทิ้งไว้จะต้องเห็นได้ชัดตอนที่กำลังถ่ายหนังโป้แน่นอน
ข่าจัดเป็นพืชล้มลุกที่มีลักษณะของเนื้อนั้นอ่อนเหมือนขิง ขมิ้น ไพร และเป็นพืชที่มีอายุมากกว่า 1 ปีและสามารถเจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนซุยที่มีอินทรีย์วัตถุสูงที่มีความชุ่มชื้นและไม่มีน้ำท่วมขัง
ขนาดและวิธีการใช้
เหง้าแก่จะใช้แบบแห้งหรือสดก็ได้จะใช้รักษาอาการท้องอืดจุกเสียดแน่นท้องเฟ้อให้ใช้ปริมาณเท่าหัวแม่มือถ้าใช้แบบสดปริมาณ 5 กรัมและถ้าเป็นแบบแห้งใช้ปริมาณ 2 กรัมนำมาทุบให้แตกและต้มเอาน้ำดื่ม ช่วงไหนที่คนมีเซ็กส์แล้วเจอกับอวัยวะเพศที่ใหญ่เกินไป เจ็บจนดูหนังโป้ไม่ไหว ก็สามารถดื่มน้ำข่า เพื่อบรรเทาอาการอักเสบและจุกเสียด
รักษากลาก เกลื้อน ใช้เหง้าข่าปอกเปลือกแล้วนำมาจุ่มเหล้าเอามาทาบริเวณที่เป็นกลาก เกลื้อนแรงๆทำเช่นนี้ 4-5 วันก็จะหาย ใช้เหง้าข่าแก่ๆ ล้างให้สะอาดฝานเป็นแว่นบางๆ หรือทุบพอแตกแล้วนำไปแช่เหล้าขาวทิ้งไว้ 1 คืนทำความสะอาดขัดถูบริเวณที่เป็นเกลื้อนจนแดงแล้วนำข่าที่แช่ไว้มาทาเฉพาะบริเวณที่เป็นเกลื้อนจนแสบๆ เย็นๆ ให้ทาทั้งเช้าและเย็นหลังอาบน้ำทุกๆ วันประมาณ 2 สัปดาห์อาการเกลื้อนก็จะจางลงและหาย ดาราหนังโป้ในสมัยก่อนใช้วิธีนี้ในการรักษาโรคผิวหนังเยอะ
รักษาลมพิษ ใช้เหง้าข่าแก่ๆสด 1 แง่งน้ำมาตำให้ละเอียดแล้วเติมเหล้าลงไปพอให้เฉยๆใช้ทั้งเนื้อและน้ำทาบริเวณที่เป็น